Con người và thế giới xung quanh là một chỉnh thể thống nhất. Các yếu tố bên trong và ngoài cơ thể đều có mối liên hệ tương quan với nhau. 

Bình thường cơ thể có "CHÍNH KHÍ " - sức chống đỡ với bệnh tật, khả năng tự điều chỉnh, tự thích nghi với những biến động của môi trường sống. Chính khí vững thì ngoại tà không xâm nhập vào cơ thể được. Khi chính khí suy gây ra bệnh tật...

Các nguyên nhân được chia ra 3 nhóm chính gồm:

1. Ngoại nhân

Là những nguyên nhân do thời tiết, khí hậu, môi trường tự nhiên gồm:

Phong tà

Là dương tà, chủ mùa xuân.
Đặc điểm:
- Di động, thường xâm nhập phần trên cơ thể như: đầu, gáy, vai
- Nhanh (gây bệnh nhanh, lui bệnh nhanh)
- Chuyển dịch nơi này nơi khác (phong thấp, mẩn ngứa, mày đay)

Hàn tà

Là âm tà, chủ khí màu đông.

Đặc điểm:
- Gây co cứng cơ khớp, chườm nóng đỡ đau, lạnh đau tăng
- Làm khí huyết ứ trệ, mồ hôi không ra được gây đau
- Sợ lạnh, thích ấm nóng

Thử tà:

Là nắng nóng, dương tà, chủ khí mùa hạ, thường làm thương tổn tân dịch
Đặc điểm:
- Gây sốt cao, khát nước, đỏ mặt, tức thở
- Gây cuồng sảng, ngất, hôn mê (trúng thử)
- Thường xảy ra vào mùa hạ, khi lao động trời nắng gắt hoặc trong hầm lò nóng

Táo tà:

Là khô hanh, chủ khí mùa thu, là dương tà
Đặc tính:
- Gây bệnh tạng phê, mũi họng khô rát, ho khan
- Gây bệnh ngoài da như khô nẻ, vảy nến
- Sốt cao không mồ hôi, khát

Thấp tà:

Là độ ẩm
Đặc tính:
- Dai dẳng, thường từ nửa dưới
- Gây cảm giác tê nặng, cử động khó, đau nhiều buổi sáng khi ngủ dậy, vận động đỡ đau dần
- Gây phù, bí tiểu tiện, lưỡi bè bệu, rêu trắng dày
- Nước tiểu đục, đái dưỡng chấp

Hoả tà

- Là độ nóng, thuộc dương tà, chủ khí mùa hạ. Ngoại tà đi vào sâu đều có thể chuyển thành nhiệt tà làm tổn hại tân dịch
Đặc tính:
- Gây sốt cao, mặt đỏ, nhiều mồ hôi, khát nước
- Gây chảy máu như sốt xuất huyết, chảy máu cam
- Mụn nhọt, rôm sảy, sưng lợi, loét lưỡi

2. Nội nhân

Có 7 loại tình chí (còn gọi là thất tình) khi thái quá sẽ gây bệnh

YHCT cho rằng con người và thế giới xung quanh là một chỉnh thể thống nhất, vì thế mà dùng quan điểm chỉnh thể để bàn về quá trình phát sinh, phát triển, biến hoá của các nhân tố gây bệnh.